Godło Królestwa Prus

Godło Królestwa Prus

Autor: warsztat nieokreślony
Tytuł: Godło Królestwa Prus
Czas powstania: początek XIX wieku
Technika: malowanie, blacha
Wymiary: 76,5 x 46,5 cm

Muzeum Okręgowego w Lesznie, nr inw. MLH 294
Do zasobu leszczyńskiego muzeum trafił w 1950 roku jako przekaz ze Zbiornicy zabytków w Lesznie.

W 1793 roku Wielkopolska, w związku z II rozbiorem Polski, włączona została w granice Królestwa Prus. 24 stycznia wojska Fryderyka Wilhelma II (1744–1797) wkroczyły na terytorium Rzeczypospolitej, zajmując między innymi ówczesną ziemię wschowską. Na wszystkich budynkach publicznych, w miejsce usuniętych polskich znaków, zawieszono godło zaborcy – czarnego, pruskiego orła. Podobna sytuacja miała miejsce w 1815 roku, po kongresie wiedeńskim i utworzeniu Wielkiego Księstwa Poznańskiego – autonomicznego księstwa wchodzącego w skład Prus.

Herb królestwa Prus wywodził się z herbu, jaki król polski Zygmunt I Stary (1467–1548) nadał w 1525 roku Albrechtowi Hohenzollernowi (1490–1568), jako dziedzicznemu księciu w Prusach. Do rangi królestwa państwo pruskie zostało podniesione w 1701 roku, obejmując swoim zasięgiem również pozostałe domeny dynastii Hohenzollernów, między innymi Elektorat Brandenburgii z Berlinem. Książę-elektor Fryderyk III (1657–1713) ogłosił się królem w Prusach, przyjmując imię Fryderyka I. W celu uniknięcia konfliktu z Polską, musiał ograniczyć swoją tytulaturę, gdyż tytuł króla Prus był od 1466 roku należny władcom Rzeczypospolitej. Dopiero w 1772 roku, po I rozbiorze Polski, tytuł króla Prus przyjął Fryderyk II Wielki (1712–1786). W latach 1815–1866 Królestwo Prus było państwem członkowskim Związku Niemieckiego, w latach 1866–1871 Związku Północnoniemieckiego, a w latach 1871–1918 Cesarstwa Niemieckiego. Król Prus sprawował jednocześnie władzę cesarza niemieckiego.

Klęska militarna Cesarstwa w 1918 roku doprowadziła do upadku monarchii. W obliczu rewolucji, która wybuchła w Niemczech, cesarz Wilhelm II (1859–1941) opuścił kraj i wyjechał do Holandii. Po ogłoszeniu jego abdykacji ogólnoniemieckie Zgromadzenie Narodowe proklamowało powstanie Republiki Weimarskiej. W grudniu 1918 roku wybuchło powstanie wielopolskie, a zwycięskie batalie polskich oddziałów doprowadziły do przyłączenia większości terytorium Prowincji Poznańskiej (utworzonej w 1848 roku), do odrodzonej ojczyny. Na ostateczne rozstrzygnięcia trzeba było jednak zaczekać aż do zakończenia konferencji pokojowej w Paryżu. Dla Leszna niewola zakończyła się w styczniu 1920 roku wkroczeniem do miasta żołnierzy polskiej armii. Tym razem z budynków zrzucono symbole niemieckiej władzy. Wschowa – dawna stolica ziemi wschowskiej – w granicach Rzeszy pozostała do 1945 roku.

Spośród wielu pamiątek związanych z okresem narodowej niewoli Muzeum Okręgowe w Lesznie prezentuje jeden z symboli dawnego ucisku, osławionego pruskiego orła. Orzeł wycięty jest z blachy i pomalowany na czarny kolor. Na jego piersi umieszczono złoty monogram króla Fryderyka I Hohenzollerna „FR” (Friedericus Rex – „Król Fryderyk”). Dziób i oko oraz przepaska na skrzydłach orła są również w złotym kolorze. Podobnie jak łapy i szpony oraz berło. W szponach lewej łapy (heraldycznie) ptak trzyma jabłko królewskie zwieńczone krzyżem. Jabłko ma kolor niebiesko-złoty z czerwonymi rubinami. Na głowie orła pierwotnie znajdowała się korona, która zaginęła. Na odwrocie przymocowany jest uchwyt umożliwiający zawieszenie przedmiotu na ścianie.

Po 1945 roku przedmiot przechowywany był w składnicy muzealnej w Wygnańczycach (niem. Weigmansdorf). Najprawdopodobniej pochodził ze zbiorów dawnego Heimat Museum we Wschowie. Do zasobu leszczyńskiego muzeum trafił w 1950 roku jako przekaz ze Zbiornicy zabytków w Lesznie.

 

Orzeł pruski wykonany z żelaznej blachy, malowany na czarno; blacha, wyrób ręczny; wys. 76,5 cm x szer. 46,5 cm; XIX wiek – Wygnańczyce koło Wschowy; Muzeum Okręgowe w Lesznie; MLH294


Autor jest nieznany. Nie wiemy kto wykonał ten przedmiot. 

Godło pochodzi z Leszna, z około 1800 roku.

 

Godło wykonane jest z pomalowanego metalu. Przedmiot ma wysokość 76,5 centymetra i szerokość  46,5 centymetra.

 

 

Godło znajduje się w Muzeum Okręgowym w Lesznie, przy ulicy Gabriela Narutowicza 31. Pokazane jest na wystawie stałej pod tytułem „Na styku światów. Historia Leszna od XVI do XX wieku”.

 

Godło – znak rozpoznawczy, a godło państwowe to znak państwa umieszczany na flagach, pieczątkach czy monetach.

Królestwo Prus – dawne państwo na terenie dzisiejszych Niemiec. Dawniej Leszno należało do Królestwa Prus.

 

Godło Królestwa Prus to pamiątka związana z okresem narodowej niewoli. Muzeum Okręgowe w Lesznie pokazuje jeden z przedmiotów z czasów kiedy miasto Leszno należało do Królestwa Prus. Orzeł wycięty jest z metalowej blachy i pomalowany na czarny kolor. Dziób, oko i przepaska na skrzydłach orła są w złotym kolorze. Podobnie jak łapy i szpony (pazury). W szponach lewej łapy ptak trzyma jabłko z krzyżem. Jabłko ma kolor niebiesko-złoty z czerwonymi klejnotami. Na głowie orła pierwotnie znajdowała się korona, która zaginęła. Na odwrocie przymocowany jest uchwyt umożliwiający zawieszenie przedmiotu na ścianie.

 

Audiodeskrypcja