Herb Leszna

Założenie miasta zawsze wiązało się z otrzymaniem herbu. Nadany przez właściciela herb Leszna, stanowił swoiste połączenie motywów herbu Wieniawa, którym pieczętowali się Leszczyńscy i motywów herbu Topór, którym pieczętowali się Tęczyńscy. Z tego rodu pochodziła bowiem żona Rafała IV Marszałowica, Barbara.

Okrągła tarcza z herbem Leszna, dzielona pionową linią na dwie połowy. Na ciemnym tle z prawej strony (heraldycznie) pół głowy bawołu lub żubra z kołem w nozdrzach. Z lewej strony ostrze topora. Wokół wizerunków stylizowany, barokowy ornament roślinny w postaci liści akantu.
Herb Leszna na medalu bractwa kurkowego z XVII wieku, Muzeum Narodowe w Krakowie

Herb Wieniawa, określany niekiedy jako Bawola Głowa lub Żubrza Głowa miał, jak się uważa, pochodzenie morawskie. Przedstawiał głowę bawołu lub żubra z kołem w nozdrzach i zaliczał się do najbardziej rozpowszechnionych herbów szlacheckich w Wielkopolsce. W całej Polsce i na Litwie pieczętowało się nim ponad 200 rodów.

Czworokąt w kształcie rombu z ozdobną tarczą herbową. W polu tarczy, na czerwonym tle stylizowany herb Leszna. Pół głowy bawołu lub żubra i topór rozdzielone mniejszą tarczą z rodowym herbem Sułkowskich – Sulima. Herb Sulima dzielony poziomą linią na dwie części. W górnym polu pół czarnego orła, w dolnym poziome linie. Tarczę herbową wieńczy złota korona, po bokach labry – pojedyncze liście akantu.
Herb Leszna na pocztówce z 1900 roku; Muzeum Okręgowe w Lesznie, nr inw. MLH 4772

Herb Topór stanowił wyobrażenie bojowego oręża. W związku z włączeniem go do herbu miasta, tarczę podzielono na dwie równe części. Po stronie prawej umieszczono połowę głowy żubra, a po lewej cały topór. Motywy herbu i tła tarczy herbowej były kolorowane w różny sposób. Zwykle głowa żubra lub bawołu była czarna na złotym tle, zaś topór srebrny lub biały ze złotą rękojeścią na tle czerwonym.

Zmiana właściciela miasta w pierwszej połowie XVIII wieku spowodowała zmianę wyglądu leszczyńskiego herbu. Do dotychczasowego godła dodano mniejszą tarczę z herbem Sulima Sułkowskich, przedstawiającą pół czarnego orła z otwartym dziobem.

Wielokątna tarcza herbowa z wklęsłymi wycięciami przy górnej i bocznych krawędziach. W polu tarczy herb Leszna. Z prawej strony (heraldycznie) pół głowy bawołu lub żubra. Z lewej strony topór bojowy osadzony na trzonku.
Herb Leszna z XVII–XVIII wieku, S. Karwowski, Kronika miasta Leszna, Poznań 1877
Tarcza herbowa o ściętych górnych narożnikach. W polu tarczy herb Leszna – pół głowy bawołu lub żubra i topór. W centrum mniejsza tarcza z rodowym herbem Sułkowskich – Sulima, podzielona poziomą linią na dwie części. W górnym polu pół orła, w dolnym trzy kamienie przedstawione w postaci małych krzyżyków.
Kielich wykonany ze szkła; wys. 18,5 cm, śr. podstawy 7,6 cm, śr. czaszy 8,5 cm; szkło, grawer; Kessler, Wrocław; XX wiek; Muzeum Okręgowe w Lesznie; MLH2712
Pocztówka z niemieckim nadrukiem: Pozdrowienia z Leszna, wysłana w 1904 roku. Do masztu przymocowano za pomocą wstęgi panoramę miasta. Graficzny wizerunek przedstawia kościół katolicki, ratusz i okoliczne kamienice. Nad wizerunkiem powiewa biało-niebieska flaga. W jej lewym, górnym narożniku biały prostokąt z herbem Leszna. Na tarczy fragment zwieńczenia muru obronnego. Od dołu tarczę okalają dwie splecione gałązki laurowe.
Pocztówka z herbem Leszna z 1904 rok; Muzeum Okręgowe w Lesznie, nr inw. MLH 4296

Herb Leszna podlegał zmianom jeszcze kilkakrotnie. Wprowadzano je w okresie pruskich rządów, w okresie dwudziestolecia międzywojennego i współcześnie. Herb używany obecnie opracowano w 1938 roku, ale do przygotowanego wówczas wzoru powrócono dopiero po powstaniu III Rzeczypospolitej.

Tłok pieczętny z wyobrażeniem herbu Leszna. Na tarczy herbowej pół głowy bawołu lub żubra z kołem w nozdrzach i topór. W centrum mniejsza tarcza z rodowym herbem Sułkowskich – Sulima, podzielona poziomą linią na dwie części. W górnym polu pół orła, w dolnym poziome linie. Tarczę herbową wieńczy fragment muru obronnego z trzema wieżami. Wokół tarczy napis: MAGISTAT MIASTA LESZNA
Pieczęć Magistratu Miasta Leszna; Muzeum Okręgowe w Lesznie, nr inw. MLH 370
Herb miasta Leszna. Na tarczy herbowej pół głowy bawołu lub żubra z kołem w nozdrzach i topór. Tło tarczy czerwone. W centrum mniejsza tarcza z rodowym herbem Sułkowskich – Sulima, podzielona w poziomie na dwie części. W górnym polu biały orzeł na czerwonym tle, dolne pole w kolorze niebieskim. Tarczę herbową wieńczy fragment muru obronnego z trzema wieżami. Pod tarczą ozdobna gałązka dębu z żołędziami.
Herb Leszna z 1922 roku; Muzeum Okręgowe w Lesznie, nr inw. MLH 352