Pistolet skałkowy
Rok powstania: pierwotnie około 1780 r.(?), Leszno
Technika: wyrób rusznikarski, metal, drewno orzechowe (?), grawerunek
Wymiary: dł. 32,8 cm
Muzeum Okręgowe w Lesznie, nr inw. MLH 4753
Eksponat został zakupiony do zbiorów Muzeum Okręgowego w Lesznie w 2009 roku.
Opisywany pistolet wykonany został przez leszczyńskiego rusznikarza Johanna Beniamina Herknera. Pierwotnie na broni zamocowany był zamek skałkowy. Dopiero pod wpływem postępu technicznego zamiast krzesiwa inicjującego zapłon prochu na panewce, wprowadzono kominek z nakładanym na niego kapiszonem, zawierającym piorunian rtęci. Ten sposób był bardziej niezawodny od prochu na panewce, co sugerować może dość długi okres użytkowania opisywanej broni (około 60–70 lat). Wpływał również na zwiększenie szybkostrzelności broni. Grawerunki umieszczone na grzbiecie lufy pistoletu: „Joh: Herkner, a Lissa” i na blasze zamka „Joh: Herkner / in Lissa”, wykonał prawdopodobnie leszczyński złotnik Anton Eigel, który mieszkał wspólnie z Johannem Beniaminem Herknerem w domu położonym przy dawnej Kaufmannstrasse (dzisiejsza ulica Bolesława Chrobrego).
Łoże i kolba pistoletu wykonane zostały z jednolitego drewna orzechowego i okute blachą. Łoże sięga do wylotu lufy. Wszystkie metalowe elementy, nie wyłączając stalowej, ośmiogrannej lufy, zostały ozdobione rytowanymi motywami roślinnymi i geometrycznymi w kształcie wazonów, kwiatów, stylizowanych liści akantu, przecinających się lub poziomych linii. Lufa nie jest gwintowana. Pod nią, w wydrążonym kanale oraz dwóch tulejach osadzono drewniany pobojczyk – pobijak (stempel) do ubijania prochu z toczoną w kształcie ściętego stożka końcówką z kości. Kabłąk osłaniający języki spustu połączony jest z ozdobnym przednim wąsem i dłuższym tylnym, sięgającym głowicy. Krótką kolbę zakończoną owalną głowicą ozdobiono misternie wykonanym żłobieniem w formie kratownicy. Samą głowicę wzmocniono metalowym kapturkiem. Elementy okuć osadzone zostały w wyprofilowanych gniazdach.
Eksponat został zakupiony do zbiorów Muzeum Okręgowego w Lesznie w 2009 roku.
Pistolet został wykonany przez rusznikarza z Leszna – Johanna Beniamina Herknera.
Pistolet powstał około 250 lat temu.
Pistolet jest wykonany jest z metalu i drewna.
Pistolet ma 33 centymetry długości.
Pistolet znajduje się w Muzeum Okręgowym w Lesznie, przy ulicy Gabriela Narutowicza 31. Pokazany jest na wystawie czasowej pod tytułem „Na styku światów. Historia Leszna od XVI do XX wieku”.
Pistolet – broń palna o krótkiej lufie przeznaczona do strzelania z ręki na bliskie odległości.
Pistolet skałkowy – pistolet z zamkiem skałkowym. Zamek skałkowy miała broń palna 300 lat temu.
Pistolet kapiszonowy – pistolet z zamkiem kapiszonowym. Zamek kapiszonowy miała broń palna 200 lat temu.
Rusznikarz – osoba zajmująca się wyrobem i naprawą ręcznej broni palnej.
Pistolet przypomina ucięty kawałek laski do podpierania się. Broń składa się z kolby i lufy. Kolbę wykonano z drewna orzechowego i okuto metalową blachą. Wszystkie metalowe elementy zostały ozdobione wzorami roślinnymi. Ozdoby mają kształt wazonów, kwiatów, liści i przecinających się linii. Umożliwiający strzał zamek pistoletu znajduje się w centralnej części broni – tam, gdzie kolba łączy się z lufą.
Pistolet był wyposażony w zamek skałkowy. Działał on na zasadzie zapalania ładunku prochowego. Było to możliwe dzięki iskrom pojawiającym się w wyniku uderzenia kawałka krzemienia o metalową płytkę. Ta ostatnia służyła jako krzesiwo. Około 200 lat temu wymyślono zamek kapiszonowy. Miał on zamiast krzesiwa kominek z nakładanym na niego kapiszonem. Kapiszon zawierał rtęć. Taki zamek był mniej wrażliwy na warunki pogodowe, był też łatwiejszy w obsłudze. Poprawiał też szybkość strzelania.
Pistolet został wykonany przez leszczyńskiego rusznikarza Johanna Beniamina Herknera.
Pistolet zakupiono do zbiorów Muzeum Okręgowego w Lesznie w 2009 roku.
Audiodeskrypcja